Mađarska:
Nacionalna politika Orbana Viktora

Partije mađarske manjine u Slovačkoj i Rumuniji koje podržava vlada Fidesa doživele su neuspeh. Pažnja Budimpešte sada je usmerena na Savez vojvođanskih Mađara

Prošlog petka premijer Mađarske Viktor Orban odazvao se pozivu Saveza Vojvođanskih Mađara (SVM) i posetio Novi Sad, Topolu i Suboticu. Turneju je iskoristio i da se preporuči sopstvenim budućim glasačima: 2014. godine će na osnovu Zakona o dvojnom državljanstvu, koji je donela Fidesova vlada, novi mađarski državljani koji većinom nikada nisu živeli u Mađarskoj prvi put moći da glasaju na mađarskim izborima.

Na fudbalskom terenu u Hajdukovu Orban je kratko (bukvalno) igrao glavom sa mališanima tamošnjeg kluba Vinogradar i poklonio im zvaničnu loptu budućeg Evropskog prvenstva, koju je on dobio od predsednika Ukrajine. Viktor Janukovič je jedan od retkih evropskih (o američkim da i ne govorimo) državnika, koji su još voljni da razgovaraju sa mađarskim Viktorom. Poslednji od retkih stranih gostiju u Budimpešti bio je predsednik Albanije Sali Beriša, koga je Orban obasuo hvalospevima o dostignućima albanske demokratije.

Orban je nagovestio da će "male mađarske klubove u Vojvodini" uključiti u svoj svekoliki program razvijanja fudbala čija je suština da mladi više ne sede pred kompjuterima i televizorima nego da kroz sport čeliče volju za samostalnim životom. Već je obelodanio da namerava da gradi moderne fudbalske stadione u Budimpešti, Debrecinu i svom rodnom gradu Felčutu. I to usred krize, kada Mađarska jedina u regionu beleži recesiju, kada traje još neizvesna igra sa Evropskom unijom i Međunarodnim monetarnim fondom o stendbaj kreditu od oko 20 milijardi dolara, a vladini službenici zabavljaju javnost izjavama da se može živeti od 47.000 forinti (oko 150 evra) mesečno.

MMF NA POTEZU: EU se izgleda umorila od "oslobodilačke borbe" budimpeštanske vlade od "briselskih stega" i prepustila vruć krompir Vašingtonu, tj. Međunarodnom monetarnom fondu. Protiv Mađarske se vodi nekoliko postupaka zbog više zakona koji nisu u skladu sa principima EU i zbog hroničnog prekoračenja deficita (koje traje od 2004. godine). Mesecima EU nije dala pristanak da Budimpešta započne pregovore sa MMF-om, zbog toga što Orbanova vlada nije ispravila "grešne" zakone. I ako je to samo delimično učinila, Komisija je na kraju dala svoj pristanak za pregovore (bez čega nijedna članica EU ne može da sedne za sto sa MMF-om). Dugo se nagađalo da mađarska vlada zapravo igra na "tursku kartu", tj. sama odlaže pregovore u nadi da će recesija da nestane i da će ekonomija i bez kredita MMF-a stati na svoje noge. Tako vladini propagandisti u nedogled ponavljaju premijerovu rečenicu da "nama zapravo ne trebaju pare, nego zaštitna mreža" koja bi umirila investitore.

Velikih investitora, međutim, nema ni za lek. Svetli primer je Mercedes benz, koji je započeo proizvodnju u Kečkemetu. Mrlja na tom uspehu je jedino to što je posao sa Mercedesom zaključio državni neprijatelj broj jedan u očima Fidesa, bivši premijer Ferenc Đurčanj.

ORBAN I SVM: Orban je u svečanoj sali Nepkera u Subotici – kako piše mađarska štampa u Vojvodini – učestvovao u završnoj kampanji SVM-a. Rekao je da su u EU sukobljena dva shvatanja: jedno koje Uniju smatra skupinom nacija, i drugo koje misli da je Unija carstvo, te da je Mađarska zbog toga u svađi sa EU.

Orban nije pozvao vojvođanske Mađare da što masovnije izađu na izbore ili da glasaju za mađarske kandidate, već konkretno da glasaju za SVM. On je, po principu "nacionalni interes iznad svega", optužio one Mađare koji su u nekim "srpskim strankama" i koji u parlamentu glasaju na osnovu partijske volje, a ne na osnovu mađarskog nacionalnog interesa.

Pitanje je, odakle ova (dugotrajna) ljubav mađarskog premijera prema SVM-u i njegovom lideru Ištvanu Pastoru? Pre svega, Fidesova manjinska politika je doživela potpuni krah u Slovačkoj i delimično u Rumuniji. Orbanovo forsiranje zakona o dvojnom državljanstvu samo je nanelo štete mađarskoj stranci u Slovačkoj (MKP, Stranka mađarske koalicije). Naime, mađarski parlament je navrat-nanos doneo taj zakon dve nedelje pre izbora u Slovačkoj 2010. godine. Uzalud je MKP molio Orbana da odloži glasanje dok izbori ne prođu, jer u Slovačkoj zakon (ni dan-danas) ne dozvoljava dvojno državljanstvo i samim tim izaziva strah kod tamošnjih mađarskih birača i time umanjuje šansu MKP-a za ulazak u parlament. "Na našu molbu da se odloži usvajanje zakona od Orbana nismo dobili nikakav odgovor", rekao je Mikoš Durbai, tadašnji poslanik u slovačkom parlamentu poznat kao najverniji Orbanov sledbenik. MKP ni tada, ni na ovogodišnjim izborima, nije ušao u parlament. Njih su zamenili poslanici Hid-Most, jedinstvene stranke sastavljene od istaknutih slovačkih i mađarskih intelektualaca. Sa njima, kao sa nacionalno nepodobnima, Fides i ne razgovara.

Baš kao ni sa daleko najjačom mađarskom strankom u Rumuniji RMDSZ-om (Demokratski savez Mađara u Rumuniji), bez obzira na to što su u istoj, narodnjačkoj, partijskoj porodici u Evropskom parlamentu i što ova stranka već godinama učestvuje u rumunskim vladama raznih boja. Umesto toga, Fides ulaže svoj politički kapital u Lasla Tekeša, nekadašnjeg heroja "revolucije" is 1989. godine, ali sada već sumnjivog moralnog kredibiliteta. Tekeš može samo da pravi smetnje RMDSZ-u, ali nikako da ga ugrozi.

Ostaje dakle SVM, koji potpuno dominira među strankama Mađara u Vojvodini. Zauzvrat, štampa pod kontrolom Mađarskog nacionalnog saveta (čitaj: SVM-a) nijednu kritičnu reč nije izustila o čoveku koji je postao svojevrsna persona non grata u većini evropskih prestonica.

Recimo još da je u gradiću Đemre glavni trg nazvan po Miklošu Hortiju (Hitlerovom poslednjem savezniku). Ovo je prvi takav slučaj posle II svetskog rata.

Gabor Bodiš