50 godina Instituta za književnost i umetnost:
U svom vremenu

Ako proučavanje književnog dela otkriva svet koji je vanvremenski, onda istraživanje književne periodike "otkriva književnost onakvu kakva je bila u svom vremenu, književnost u razvoju i proticanju, život književnosti". Sa ovom idejom, koja dolazi iz Instituta za književnost i umetnost, još od 1970. sprovodi se obiman projekat od velikog značaja za srpsku kulturu u okviru koga se izučava književna periodika.

Deo rezultata tog višedecenijskog poduhvata koji "u svom vremenu" prikazuju gibanja srpske kulture, izložen je ovih dana u holu Narodne biblioteke Srbije. U organizaciji Instituta za književnost i umetnost u Beogradu, a uz podršku Centra za promociju nauke, u petak 2. novembra Beograđanima je predstavljena izložba "Re/vizija: časopisi kao agensi književnosti i kulture". Ova manifestacija će trajati sve do decembra, a uz samu izložbu koja prikazuje razvoj srpske književne periodike, organizovana je i serija predavanja za širu publiku.

Izložba, kao i katalog koji je tim povodom pripremljen, vodi posetioca od 18. do druge polovine 20. veka, prikazujući gotovo uživo kako se kultura menja i kako prolazi kroz raznovrsne paradigme tokom dva veka srpske književne istorije – od osamnaestovekovne periodike Srba u Austrougarskoj do romantizma, realizma, moderne i avangarde.

"Propagiranjem određenih kriterijuma o lepom, etičkih i idejnih vrednosti, periodične publikacije neposredno utiču na formiranje i transformacije nacionalnih, kulturnih i književnih obrazaca i kanona", navodi se u katalogu izložbe. Istraživači sa Instituta podsećaju na članak o prosvećenosti Imanuela Kanta iz 1784. objavljen u listu Berlinische Monatsschrift, ukazujući na to da se upravo sa prosvećenošću glavna scena duhovnih gibanja premešta u svet časopisa koji predstavljaju jedan od "naјznačaјniјih komunikaciјskih oblika Gutenbergove epohe".

"Prikazuјući svoјevrsnu kratku istoriјu srpske periodičke štampe, i paralelno sa tim selektivne rezultate svoјih istraživanja, autori izložbe skreću pažnju na istraživački proјekat koјi traјe više od 40 godina", kažu na Institutu, dodajući da je to posebno važno u jubilarnoj godini Instituta za književnost i umetnost, koji ove godine obeležava tačno pola veka. Putovanje kroz književnu periodiku je možda i najbolji način da se građani upoznaju sa ovom institucijom.

S. Bubnjević