Reagovanje – »Šta je kome Jugoslavija« (»Vreme« br. 1144):
Nerođeno jugoslovenstvo i rasne fantazije

Najočiglednija besmislica je Midžićeva teza o sahrani jedne (monarhističko tradicionalističke) Jugoslavije, čiji je simbol u pozitivnom i negativnom smislu bio Crnjanski, i rođenju druge, ristićevske socijalističko-internacionalističke, da bi potom tvrdio da Jugoslavija nije ni rođena?! To je svakako zbog toga što je ristićevska generacija svojom ideološkom opijenošću u temelje te "nerođene" (nadrealističke?) Jugoslavije ukopala i uređaje njenog samouništenja

Midžićev kursistički komentar Bazduljevog eseja, u kome nastoji da zaobilaznim putem suprotstavi i izdigne vrednosti 29. novembra 1943. nasuprot mračnoj strani mladobosanskog pakta, jeste niz relativističkih nedoslednosti u čisto logičkom (non sequitur) smislu, dok se o političkoj pozadini takvog stava može slobodno diskutovati.

Najočiglednija besmislica je teza o sahrani jedne (monarhističko tradicionalističke) Jugoslavije, čiji je simbol u pozitivnom i negativnom smislu bio Crnjanski, i rođenju druge, ristićevske socijalističko-internacionalističke, da bi potom (zaobilaženje) mogao da tvrdi da Jugoslavija nije ni rođena?!

To je svakako zbog toga što je ristićevska generacija svojom ideološkom opijenošću u temelje te "nerođene" (nadrealističke?) Jugoslavije ukopala i uređaje njenog samouništenja. Upravo su mehanizmi ravnopravnosti, emancipacije i pravdoljubivosti, pa čak i republičke državnosti, iskorišćeni pa odbačeni 1991. godine od strane republikanskih (i republičkih) komunističkih pseudoelita u cilju nacionalističkih ideja, koje su nužno ograničeno realizovane po otcepljenju, a bile bi negirane i suzbijene i u onoj Jugoslaviji tipa Crnjanskog.

Jugoslavija je dva puta rođena i dva puta ubijena, oba puta mržnjom malih razlika, velikodušno potpomognutom od proverbijalnih "Velikih sila". Rasprava o tome šta je kome Jugoslavija danas priziva na pamet anglosaksonski izraz o bičevanju mrtvog konja.

Prozivanje Crnjanskog da nije shvatio da treba podržati Kataloniju potpuno je promašeno, kao i pominjanje zagledanosti u Franka i Staljina. Republikanska Jugoslavija je bila smrtno zaljubljena u Staljina dok tu ljubav nije sublimirala transformacijom Staljina u Broza. Da sudbina ili istorija jasno ilustruje logičke nedoslednosti, vidi se po primeru Katalonije i Franka. Po smrti Broza najglasniji argumenti za otcepljenje Slovenije bili su prvenstveno ekonomski a tek potom nacionalno-etnički (jezičko pitanje). Katalonija je najbogatiji region u Španiji, koja se posle frankove smrti i diktature transformisala u demokratsku ustavnu monarhiju. Zahtevi za samostalnost Katalonije usred prve ekonomske krize ovog veka takođe su prvenstveno ekonomski a tek posle jezički i kulturno-nacionalistički poput slovenačkih. Što kriza duže traje argumenata je sve više, i van Španije i širom Evrope. Ako se Španija i raspadne nakon što je nadživela bratstvojedinstvenu Jugoslaviju za više od dve decenije, to će barem biti na miran i nenasilan način, ali pre svega zbog istorijskog trenutka u kome se to može desiti.

U svakom slučaju, to ne opravdava impotentnost internacionalističko-utopističkog i socijalističkog jugoslovenstva Marka Ristića i njegovih današnjih pristalica koje se upravo završilo "u masovnim grobnicama i koncentracionim logorima".

Kakva je onda razlika između tog "nerođenog jugoslovenstva" i "čubrilovićevskih rasnih fantazija"?

Miloš Tomin