Arhitektura:
Urbani uljez

Gradograditeljski razvoj urbanih područja neizbežno prati planerske, stilske, gradivne, tehnološke novine koje u raznorodnim zonama donose i različita ostvarenja, ali, istovremeno, postoje ambijentalne celine visokih dugovremenih i prostornih vrlina osetljive na bilo kakve promene, koje zahtevaju istančani kreativni pristup. U slučaju novog hotela Courtyard by Marriott, na uglu beogradskih ulica Dositejeve i Vasine, takav pristup je izostao i u centar grada uveo neku vrstu arhitektonskog uljeza

Odavno jedna nova zgrada nije izazvala takvu pažnju građana i posetilaca Beograda kao što se to događa sa palatom na uglu ulica Dositejeve i Vasine. Zapravo to i nije sasvim nova građevina, jer se ona od Upravnog centra kompanije Jugodrvo temeljnim rekonstruktivnim zahvatom preobratila u hotel pod nazivom Courtyard Marriott, kao nova od 4200 karika u svetskom Marriottovom lancu. Pred predviđenu transformaciju, investitoru PFB Properties d.o.o. (Beograd), postavljen je uslov da zadrži prethodni gabaritni okvir, a prepuštena mu je mogućnost da sadržaj prilagodi hotelskoj svrsi uz punu slobodu u formiranju fasadnog omotača.

Posle samo četrnaest meseci doista teškog i zahtevnog prilagođavanja postojeće metalne konstrukcije novoj funkciji sagrađeno je, prema projektu arh. Miomira Ležajića, hotelsko zdanje primereno klasi označenoj sa četiri zvezdice.

I, šta se dogodilo na ovoj osetljivoj lokaciji u samom centru Beograda? Dok je prethodni Upravni centar Jugodrva, sagrađen pre nešto više od tri decenije, bio ne baš prikladan, ali i ne previše nametljiv sused klasicima beogradskog neimarstva – Narodnom pozorištu i Narodnom muzeju – novi hotel se svojom pojavom našao u ekstremno upitnoj arho-urbanističkoj ulozi, ne samo između dva neposredna suseda nego i u celom kompleksu Trga republike.

U osnovnoj strukturnoj postavci glavni korpusni nosilac je podužni povučeni "puni" blok isturen prema Dositejevoj ulici, na koji je prema Vasinoj "pripojeno" petospratno smeštajno krilo sa dve sužene krovne etaže. Ovakva kompoziciona forma je više pratila ulični front Vasine ulice, a sasvim zapostavila okolnost da je reč o ugaonom položaj zgrade kao bitnog kontekstualnog elementa u širem prostoru Trga republike.

Najveći promašaj dogodio se, pak, u materijalizaciji fasadnih činilaca. Velika tamna površina izvedena prozračnim sitnomrežastim zastorom, kao zvučnim i termo štitom povučene fasade, vizuelno je olakšan pomodnim kosim prodorima uzanih traka. Za razliku od staklene opne Jugodrva, kao dinamičnog ogledala Muzeja, sada ulicu vizuelno sužava znatnim delom dana skoro crna silueta Muzeja na tamnom fasadnom štitu.

Međutim, najveći oblikovni pad se događa na ugaonom pročeljnom prelomu iznad glavnog ulaza. Ovde se kroz prozračni bok zavese upadljivo vide noseći metalni držači stvarajući utisak privremene radne skele. Njihov splet kao naznaka nekakvog haj-teka, zatim mrežasta zavesa, pa uz to i segment punog podužnog bloka, tvore oblikovnu zbrku kojom je sasvim devalviran ugaoni prizor koji je glavnom ulazu prosto morao da da najjači prostorni efekat. Uz sve ovo, prejaki žuti (ili zlatasti) kolorit na bočnim krilima zgrade kao da je preuzet sa nekog hotela u Las Vegasu, pa će hotel ostati kao nametljiv i, čak, bezobziran sused ustanovama nesamerljivog istorijskog i arhitektonskog značaja.

Naravno, u tvorbi jednog graditeljskog dela važnu komponentu čini funkcionalni sadržaj, koji u ovom slučaju ima 116 soba praćenih svim potrebnim službama u površinskom okviru od 7500 m2 iskorišćenih za oformljenje uspešnog delatnog organizma.

Ali, u oceni jednog objekta u odnosu na internu utilitarnu komponentu prevagu ima njegova pojava u prostornoj konstelaciji u ulozi svakodnevnog "izložbenog eksponata" prikazanog očima desetina hiljada "posetilaca", a istovremeno i izuzetno važnog činioca u opštoj slici grada.

Gradograditeljski razvoj urbanih područja neizbežno prati planerske, stilske, gradivne, tehnološke novine koje u raznorodnim zonama donose i različita ostvarenja, ali, istovremeno, postoje ambijentalne celine visokih dugovremenih i prostornih vrlina osetljive na bilo kakve promene, koje zahtevaju istančani kreativni pristup. U slučaju novog hotela takav pristup je izostao i u centar grada uveo neku vrstu arhitektonskog uljeza.

Milorad H. Jevtić