Istorija opštine:
Pet i po vekova Inđije

Nemačka osnovna škola, oko 1907. godine

Opština za koju mnogi tvrde da će u narednom periodu doživeti industrijski bum, od postanka do danas kao najpovoljniju okolnost imala je položaj na pola puta između Beograda i Novog Sada. Nekada malo naselje prekriveno šumama i vinogradima danas je grad sa preko 53.000 stanovnika koji je od 2000. godine doživeo izuzetan privredni razvoj.

Inđija se u knjigama spominje od 1455. godine kao posed plemićke porodice Šuljok iz Lekče, kao Ingia ili Ingya. Naselje već tada nije bilo malo – imalo je crkvu i dvorac. Prema podacima koje su skupili Turci vodeći knjige o nametima stanovništa, 1596. godine postojale su 23 kuće i jedan udovički dom. Prema nekim piscima, njeno ime nastalo je od turske reči ićindia – većernji čas, treća po redu dnevna molitva kod muhamedanaca, koja se obavlja po zalasku sunca. Autor knjige Inđija, zapisi i predanja Anton N. Lukić smatra da je koren reči Ingya nastao od latinskog Indigena što znači urođenik, starosedelac, domaćin, polazeći od toga da su Sremom gospodarili Rimljani i pri tom tako nazvali mesto kroz koje su prošli. Josef Miler, rođeni Inđijčanin, pretpostavlja da je ime nastalo od starolatinske reči indago – ograđen prostor za divljač.

DOSEljENICI: Prva velika bitka nedaleko od Inđije bila je 1456. godine kod Starog Slankamena, kada se okupilo više desetina hiljada vojnika koji su porazili Turke. Prvi sveštenik, Zaharije Anđelić, ostavio je podatke da su se Srbi u Inđiju naselili na poziv spahije Pejačevića 1746. godine. Kao povoljnosti za naseljavanje Anton Lukić navodi potok koji je tekao sredinom mesta i raskrsnicu puteva Zemun–Petrovaradin i Sremska Mitrovica – Slankamen – Dunav. Nakon Prvog svetskog rata u Inđiju dolazi veći broj Srba, oko 32 porodice uglavnom zemljoradničke, ali i radnici na železnici i činovnici. Češki doseljenici su u Inđiju stigli 1825. godine posle objave Sremske županije da postoji 20 slobodnih imanja. Pošto su se pokazali kao nestalni stanovnici, usledio je poziv Nemcima iz Banata i Bačke, pa su oni jedan duži period uz Srbe bili jedino stalno stanovništvo. Nakon 1944. godine gotovo sve stanovništvo nemačke nacionalnosti je otišlo, ispražnjeno je oko 1000 kuća u koje su se tada uselili uglavnom doseljenici iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

RAZVOJ: Naselje se proširilo a trgovina i zanati znatno razvili do 1890. godine nakon izgradnje železničke pruge i stanice u Inđiji. Prva javna građevina u Inđiji bila je pravoslavna crkva sazidana 1755. godine. Radoslav Marković napisao je da je trošak oko izgradnje namiren tako što su starešine predveče, kada su se orači vraćali s posla, izašle na raskršće i od svakog koji je imao od šest do osam volova uzele po dva, a od onih koji su imali manje, po jednog. Osamdeset godina kasnije, kada je broj Nemaca katolika u Inđiji porastao na pet stotina, sagrađena je i rimokatolička crkva. Sinagoga, građena tokom 1903. ili 1904. godine, izgorela je u Drugom svetskom ratu a plac na kojem se nalazila otkupio je jedan od doseljenika.

MODA: Godine 1907. održana je prva kino-projekcija. Film je prikazala putujuća grupa u šatoru postavljenom u jednoj od većih ulica. Posle gradnje električne centrale, Georg Miler je u svojoj kući otvorio bioskop. Tih godina otvoreno ih je još nekoliko uglavnom u kućama i dvorištima. Zgrada namenjena isključivo za prikazivanje filmova prvi put je sazidana dvadesetih godina. Prema pisanju Radoslava Markovića, zabava za omladinu nemačke i mađarske nacionalnosti u to vreme bila je i odlazak na igranke, osim u vreme posta i žetve. Mađari su igrali uz tambure, a Nemci uz trube i harmoniku. Marković je u knjizi Pravoslavna srpska parohija krajem 1900. godine zapisao: "Moda. Ovo je od novijeg doba. Ova zaraza koja se na našu nesreću uvlači u naš narod iz Bačke, hoće i ovde da otima maha. S modom se kod nas još nije dotle doteralo ali kao da ide na to. U novije vreme već počinju i naše devojke da nose rukavice, suncobrane itd. što niti je prilika, niti je najmanje pametno, jer ne vodi dobru čoveku niti i jačeg imetka prećiće moda napredak, a mali posednik mora da propada. Mali posednik ne može nikako od svoga dohotka podmiriti izdatke za modu i mora se zaduživati, a to se kod nekih već primećuje."

(Fotografija i podaci preuzeti iz knjige Antona N. Lukića, "Inđija, Zapisi i predanja"