Derviši u Beogradu

Grupa pevača, svirača i plesača iz Turske, pod nazivom Igrajući derviši (Whirling Dervishes), nastupiće 17. januara u Domu omladine Beograda, gde će izvesti celoviti Sema ceremonijal, inspirisan učenjem osnivača derviškog reda Mevlevije – Mohamed Dželaled Din Rumija. Da je reč o izuzetnom kulturnom događaju ukazuje i činjenica da se koncert sa tolikim brojem izvođača retko javno izvodi van samog derviškog hrama, a poznat je kao jedan od najuzbudljivijih umetničkih doživljaja iz ovog regiona.

Igrajući derviši, jedna od vodećih turskih muzičko-scenskih atrakcija, nastupiće u sastavu od deset muzičara – pevača i svirača tradicionalnih instrumenata, poput tambura, cimbala, kuduma, kanuna i uda, te 25 plesača koji će odigrati tradicionalni ples derviša harmonično se vrteći ukrug.

Koncert se izvodi po opštem sufističkom obrascu pitanje-odgovor, što je način duhovnog obrazovanja koje je na Zapadu zaboravljeno razdvajanjem umetnosti, religije i filozofije. Sufizam je islamski misticizam, koji u osnovi predstavlja most ka davno zaboravljenim vremenima i običajima prostora Srednje Azije. U verziji Mevlevi derviša, od publike se ne zahteva nikakvo posebno religiozno predznanje, nego samo prepuštanje ekstatičnoj muzici i plesu, čiji je cilj da dosegne onostrano. Od svog osnivanja 1273. godine, derviški red Mevlevija prošao je kroz razne faze postojanja – od proganjanja od strane ortodoksnih religioznih grupa, zbog navodno nedovoljne posvećenosti duhovnosti, do zabrane u prvim danima Turske Republike, zbog navodne nedovoljne podrške novom, svetovnom političkom kursu (tek 1925. im je ponovo dopušten rad, ali kao kulturnom društvu). Tokom svog postojanja ostvario je značajan uticaj na umetničke i filozofske tokove na turskom dvoru.

Umetnost rok plakata

U nedelju 16. januara, u 19 časova, Galerija beogradskog kulturnog centra predstaviće ovdašnjoj publici izložbu pod nazivom "Umetnost Rock plakata" koja je organizovana zahvaljujući saradnji sa dvojicom autora iz San Franciska (Chip Walker i Chuck Sperry), zastupljenih u obimnoj monografji posvećenoj novijoj istoriji rok plakata. Monografija, pod nazivom Art in Rock: The Poster explosion (izdanje Chronicle Books) objavljena je pre samo nekoliko nedelja u Americi i predstavlja jedan od najambicioznijih pokušaja da se osvrne na produkciju plakata (uglavnom ručno umnožavanih, različitim tehnikama sito štampe) koja je tokom poslednjih desetak godina doživela izvanredan zamah.

Posebna zanimljivost je da će u Galeriji Studentskog kulturnog centra, u sredu 19. januara, u 19 časova, Chip Walker i strip autor Aleksandar Zograf (inače priređivač čitavog dešavanja) govoriti o knjizi Art in Rock i o dizajnu rok plakata uopšte, nakon čega će svi plakati sa izložbe biti na raspolaganju beogradskoj publici, koja će moći da ih nabavi po povlašćenim cenama. Među autorima čiji su radovi zastupljeni na izložbi su Firehouse, Chris Shaw, Dennis Loren, Jeff Ross, Tara McPherson i brojni drugi, inače kreatori dizajna plakata za neke od najpoznatijih imana na populanoj i andergraund sceni – White Stripes, Neil Young, Mudhoney, Los Lobos, Shonen Knife, Jello Biafra...