"Vidimo se kod Jupitera"; VREME 949

Poštovani gospodine Bubnjeviću, tekst "Vidimo se kod Jupitera" zbilja je sjajan i afirmativan, i u centar pažnje stavlja jedan lep projekat. Međutim, u njemu se krije jedna notorna neistina.

Naime, ovaj projekat niti je prvi u nekoj metropoli, niti je originalan. U svetu postoji tačno 22 modela Sunčevog sistema u različitim razmerama. Najveći je, još nezavršen, švedski model u razmeri 1:20 miliona, čije je "Sunce" Globe Arena u Stokholmu, a planete, osim Saturna, koji još nije postavljen, raspoređene su na lokacijama u nekoliko gradova. Najmanji modeli u razmerama 1:10 milijardi nalaze se u Kvebeku i u jednom vašingtonskom tržnom centru. Pored njih, modeli sunčevih sistema nalaze se u gradskim jezgrima, parkovima ili muzejima u gradovima u Americi, Nemačkoj, Švajcarskoj, Češkoj, Velikoj Britaniji i drugim zemljama. Svi podaci su sa Vikipedije, dostupni širokim narodnim masama.

Nama najbliži nalazi se u Zagrebu, započet je 1971. godine postavljanjem Prizemljenog Sunca pored Hrvatskog Narodnog Kazališta. Godine 1994. statua Sunca prečnika dva metra pomerena je u Bogovićevu ulicu kod Cvjetnog trga, a deset godina kasnije umetnik Davor Preis napravio je instalacije ostalih devet planeta, uključujući i Pluton, na lokacijama na širem području Zagreba. Potragu je organizovalo Hrvatsko društvo fizičara i završena je u novembru 2004. Iako je ova instalacija prošla sa malo publiciteta, danas je opšte mesto na internetu i u zagrebačkoj javnosti, a dolepotpisani je pronašao sve lokacije.

Strašno je zamisliti da između dve prestonice u susednim zemljama ne postoji nikakva komunikacija, čak ni u naučnim ili umetničkim krugovima koji bi trebalo da budu iznad ratnih gluposti. Zašto se Zagreb, Split ili bilo koji drugi grad u Hrvatskoj spominju samo kada neko iz Srbije tamo dobije batine, ili obratno? Postoje i neke lepe stvari koje se dešavaju širom naše bivše domovine.

Drugo, opasno je izletati se sa velikim rečima i kvalifikacijama bez prethodne provere, makar i najosnovnije. Kao novinar-početnik znam za pravilo da svaku informaciju treba proveriti iz najmanje još jednog izvora, a u doba interneta to zaista nije teško. Slažem se da su planirane beogradske lokacije najatraktivnije od svih sistema, ali ovaj projekat nije jedan i jedini. Osim ako se ne računa to što će biti prvi model Sunčevog sistema bez Plutona.

Marko Stojiljković, Rijeka