In memoriam – Rade Marković (1921–2010):
Etika glume

Preminuo je Rade Marković, veliki glumac, veliki gospodin. Uloge koje je odigrao u pozorištu, na filmu, televiziji i radiju zauzele su dvadeset stranica monografije objavljene njemu u čast kao laureatu naše najznačajnije glumačke nagrade "Dobričin prsten" 1998. godine. Mnoge od tih uloga su deo antologije našeg pozorišta.

"Rade Marković je višestruko uticao na pozorišni život", rečeno je o njemu. "Glumio je i režirao. Bio je zvezda prvog modernog pozorišta u doba procvata propagandnog realizma, formirao je slobodnu trupu u vreme kada je pozorišni život bio pod okriljem i strogom paskom države. Otkrivao je mlade pisce, provocirao je pozorišnu učmalost. Snimao je filmove i televizijske drame, kod nas i u inostranstvu, putovao, dobijao nagrade, i kao profesor glume, prenosio studentima svoja znanja."

O sebi je govorio da je samo glumac. "Bilo je trenutaka u igri koji su premašivali moja racionalna shvatanja o onome što radim. Svetli trenuci inspiracije u kojima sam bio ispunjen intimnom srećom! Nisam to delio ni s kim, jer to su intime koje se ne mogu iskazati rečima ni podeliti sa drugima." Smatrao je da je etički problem jednako važan kao i umetnički problem. "Baveći se pozorištem na jedan etički način, glumac se, u stvari, brani od zamki na tom putu, od svih onih opasnih crnih ptica koje prate umetnost. Mislim tu na publicitet, otkrivanje privatnog života, stvaranje mita o sebi... Ta jata ptica koja lete oko glumca su tako opasna..."

Poslednja pozorišna uloga Radeta Markovića bila je u Skakavcima Biljane Srbljanović, predstavi Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Trebalo je da igra u predstavi Zlatno tele po tekstovima Iljfa i Petrova u Narodnom pozorištu, u režiji svog sina Gorana Markovića, čija je premijera bila zakazana za 6. oktobar.

Sonja Ćirić