KULTURA

Vreme broj 448, 7. avgust 1999.

 

Premijera

Nevinost sa zaštitom

Film Radomira R. Belaćevića "Tatin sin"

Radomir R. Belaćević ima svoje preteče u srpsko/jugoslovenskoj kinematografiji ma kako to zvučalo nakon gledanja njegovog filma (suviše uzak termin za autorov artefekat). Prva niska u bisernoj ogrlici jurodivih mogao bi da bude akrobata Dragoljub Aleksić, kompletan autor najgledanijeg filma u Beogradu za vreme Drugog svetskog rata, "Nevinost bez zaštite" - od pačvorka je kasnije profitirao Dušan Makavejev za kojeg su mnogi ubeđeni da je autor originala a ne postmodernistička kopija. I čika Mika, Mihajlo Al. Popović, sa šačicom prijatelja snimio je ono što danas smatramo najboljim srpskim filmom između dva velika rata; "Sa verom u Boga" je deo jedne druge priče, iako je jedan od kreatora koncepta "štap i kanap". Sa Belaćevićem bi pod ruku mogao da ide i Babi Pupuška, marksistično komični junak Dimić/Šijanovog "Kako sam sistematski uništen od idiota", a u istoriji i prostorima bivše SFRJ zaostao je fotograf/kauboj iz Bjeljine Hari Džekson, koji je ovekovečen u filmskom tkanju Karanovićevog "Mirisa poljskog cveća". Inače, Belaćevićevo ozbiljnije pojavljivanje u domaćoj filmskoj javnosti i počinje u vezi sa Srđanom Karanovićem i osporavanjem autorstva za priču filma "Virdžina" (Radomir R. kaže da je bio prvi, a sudski proces nikada nije završen). Talentovani sineasta mlade generacije Dejan Zečević napravio je od Belaćevića pravu "low fi" ikonu u ćiriličnom "Građaninu Kejnu" devedesetih - "Dečak iz Junkovca".

Dok Ridli Skot snima basnoslovno skupu verziju priče o tome kako je pravi Kejn bio medijski magnat Randolf Herst, da se pozabavimo malo srpskim Kejnom iz okoline Lazarevca, g.Belaćevićem. Rođen je 31.12.1929. u Junkovcu u znaku jarca (31.12. je, recimo, i datum rođenja Srđana Dragojevića). Vlasnik je ranča i privatnog filmskog preduzeća "Studio Film". Žestoki je protivnik pušenja i pedofilije, a voli da igra u disko maniru uz srpsku folk muziku, da pije žestoka pića i startuje mlade i putene devojke, veruje u seks i povratak seljaka na selo. Vlasnik je i 12m2 vikendice na Crnogorskom primorju. Ima karijeru naučnika, književnika, dramskog pisca, a odnedavno i sineaste. R. Belaćević koji neodoljivo podseća na aktuelnog gosta naše zemlje g.Bima Singa, publicistu i predsednika "Pantera partije" (samo bez brade), gotovo i sam ne može da prebroji sva svoja literarna dela, jer je pisanje razvio do ginisovske brzine tako da je poslednje romane ("Super pandur" ili "Poslednji voz") realizovao u intervalu od jedne do pet nedelja.

Okosnica filma "Tatin sin" je istoimena drama koja dvadeset godina nije izvedena na sceni što je za autora bila poticajna frustracija. Kao i njegov "stručni roman" "Elektrotehnika za svakoga", "Tatin sin" je u isto vreme i film i esej (vrlo šik i postmoderno). Okosnica priče su putešestvije R. Belaćevića na konju Vitezu od rodnog Junkovca do Beograda sa ciljem da dramu "Tatin sin" postavi u Narodnom pozorištu (a pronašao je i sponzore iz inostranstva). Kao Don Kihot, on lagano zaboravlja na svoju prvobitnu misiju, pada pred dražima lepotica sa juga Srbije, zavodi ga pevanje specijalnog gosta filma Bore Drljače, pa se polagano transformiše u savremenog Odiseja koji gotovo zaboravlja rodnu grudu pred Scilama i Haribdama velikog i sve manje belog grada.

Gledajući isključivo filmskim parametrima film "Tatin sin" je najbliže standardima video snimaka drugog dana velikih svatova, odnosno ispraćaja u vojsku ili bekstejdža trubačkog nadmetanja u Guči. U strukturi se oseća nevidljivo prisustvo Dejana Zečevića, kao i u ironičnim muzičkim komentarima (Morikoneova muzika za vesterne Leona ili "Flaš Gordon", saundtrak grupe "Kvin"), ali je puno igrajuća dužina od 90 minuta, opterećujuća i za najdobronamernijeg gledaoca, svesnog kemp pristupa. Jedini pravi filmski profesionalac u Belaćevićevoj introspekcijskoj skrivenoj kameri jeste večiti Mungos domaće kinematografije g. Bata Paskaljević.

Ali napuštajući čisto filmske parametre, kulturološko isevanje je kudikamo interesantnije i zabavnije. Najpre, sam naziv "Tatin sin" kod većine će biti shvaćen kao prozivka samo jedne moguće adrese (simptomi su besna kola, ženske i pišanje uz vetar, a u lice naroda koji posmatra). Kao i svaki značajan umetnik, Belaćević je pretekao život jer u njegovom filmu upravniku Narodnog pozorišta se sprema smena. Ko ne veruje može da vidi, a celokupan film je snimljen gotovo pre godinu dana!

Belaćevićev film još uvek tavori u getou video kasete, očekujući pomoć države (makar i u vidu pozajmice kako kaže autor) da bi dospeo najpre na platna domaćih festivala, zatim u redovnu distribuciju, a ko zna, možda i u beli svet, naravno samo na 35 mm filmskoj traci. Povlašćena publika je do sada mogla da ga vidi na projekcijama u "Domu Omladine" i Centru "Sava". Najsvežija srpska filmska/video premijera imaće najžešću konkurenciju u životu koji je počeo da se svakog dana sve više nadmeće sa maštom i smislom za humor samog Belaćevića. Svečana otvaranja pontonskih mostova, neopatriotski songovi, modne revije inspirisane srpskom srednjovekovnom istorijom, igre naših košarkaša u finišu prvenstva Evrope u košarci, mogli bi legitimno da postanu delovi kalambura zvanog "Tatin sin", a Belaćevićevo intimno spuštanje u kovitlac dnevne politike desio se u sceni jednog od retkih punokrvnih felacija u istoriji srpske kinematografije, kada Belaćević konstatuje kako to njegova dama radi bolje od Monike i čini ga srećnijim od Klintona.

Đilo Dorfles bi verovatno konstatovao kako je kič umetnost sreće gledajući Belaćevićev kompletno/autorski prvenac, a sam sedamdesetogodišnji debitant bi verovatno citirao samog sebe kako "Svi filmovi imaju neku vrednost" što je i moto "Tatinog sina". Kako ćete ga vi videti, kao "Nevinost bez zaštite", "Plastičnog Isusa" ili novosrpski porno klasik "Šumadijski grupnjak", ostaje u vašem gledalačkom zadovoljstvu, a strpljenje će biti nagrađeno onim osećanjem koje donosi čaša mlakog piva, nakon dugog i vrelog dana na moru uže Srbije, Adi Ciganliji.

Dinko Tucaković

 

prethodni sadržaj naredni

Up_Arrow.gif (883 bytes)