Saosećanje za sudbinu
Predstava: "Buba", Režija: Egon Savin, Igraju: Goran Šušljik, Gordan Kičić, Sanja Kolačarić, Nenad Stojmenović
Iako
se po mnogo čemu razlikuju, naša najnovija pozorišna ostvarenja Zlatno
runo (o kome smo pisali u prošlom broju "Vremena") i Buba imaju jednu bitnu zajedničku odliku; obe predstave, svaka na
svoj način, pokušavaju da razviju stilizovaniji i decentniji scenski
izraz. Samo na osnovu dve predstave teško je odlučno govoriti o nekakvoj
"pojavi", ali zato ova nastojanja sigurno treba nenametljivo
konstatovati i načelno podržati.
U predstavi Buba Zvezdara teatra to nastojanje prevashodno se zasniva na izboru osnovne scenske konvencije; glumci statično govore tekst u mikrofone, dok su kretnje i fizičke radnje priližno redukovane. Poreklo ovog scenskog rešenja reditelja Egona Savina verovatno se nalazi u sâmim likovima Mladena Popovića, beogradskim dvadestogodišnjacima koji žive otuđeni jedni od drugih, ali i od sebe samih. Međutim, rešenje s mikrofonima, koje okorelom ciniku može delovati i kao lokalna varijanta nekog svetskog trenda, ne funkcioniše uvek; u glumačkoj igri oseća se kolebanje između stilizacije i građenja realističkih odnosa i reakcija. Takođe, neke realističke radnje, pogotovu one s rekvizitom (sipanje viskija, pušenje cigareta, dodavanje sata i sl.) nisu stilski usklađene sa osnovnom scenskom konvencijom.
Pored značenjskog, stilizacija s mikrofonima ima i jedan drugi, čisto tehnički kvalitet; koristeći ovo scensko sredstvo, reditelj Savin vešto se izborio sa rizičnim prosedeom Popovićevog komada. Naime, iako je na prvi pogled u potpunosti utopljen u konkretan milje urbanog ili pseudourbanog Beograda devedesetih i njegovih junaka (mafijaša, sponzoruša, mladih gejeva), komad Buba nema ambicije da pruži neku dubinsku psihološku ili socijalnu analizu. Naprotiv, ovaj komad bi ponajpre mogao da se odredi kao prikaz određenog stanja u vidu dramskog krokija, sa pričom i likovima datim u kratkim, ovlašnim i efektnim potezima. U takvim okolnostima reditelj bi se sigurno okliznuo da je izabrao realistički pristup, sa detaljnom elaboracijom dramskih situacija, likova, odnosa.
Spomenuti prosede Mladena Popovića dosledno je razvijen (a i na tragu je nekih modernih svetskih trendova), ali se postavlja pitanje u kojoj meri on uspeva da izrazi sav dramski potencijal dobro izabrane teme i miljea. U ovakvom, krajnje svedenom obliku, priča o čežnji dvoje beogradskih siročića iz devedesetih – mlade sponzoruše i gej mladića – za ljubavlju, za svetom iz maglovitih uspomena na detinjstvo, izaziva ganuće ali ne postiže veću žestinu, ubojitost i provokativnost. Čini se da bi u nekoj drugačijoj obradi ova tema i ovaj milje mogli da ponude znatno suroviji i dublji prikaz nazadnog (pseudo)kulturnog modela koji je u ovoj zemlji vladao punu deceniju (sa tendencijom da se nastavi), i koji je sve, a pogotovu one najmlađe i najosetljivije, u potpunosti osujećivao u zadovoljenju osnovnih egzistencijalnih, intelektualnih i emotivnih potreba.
Kao što je već istaknuto, u glumačkoj igri bilo je oscilacija između željene stilizacije i realističkog izraza. To skretanje se ponajpre primećuje u igri najmlađih glumaca, Sonje Kolačarić i Nenada Stojmenovića, koji su likove Sestre i Brata naglašenije emotivno branili. Međutim, iako stilski nije bila potpuno prikladna, njihova igra, naročito Stojmenovićeva, izazivala je, svojom ustreptalošću i energijom, puno saosećanje za nesrećnu sudbinu mladih junaka. Goran Šušljik je sigurno, svedenim glumačkim sredstvima, doneo lik hladnog i proračunatog mafijaša Baje, ističući pri tom njegovu jedva primetnu naklonost prema Bratu. Gordan Kičić je komičarski efektno skicirao lik priglupog "balkanoidnog" mafijaša Kocke.
Željena stilska postavka predstave zaokružuje se u scenografiji Miodraga Tabačkog. Četiri vijugava pulta različitih visina predstavljaju, u prvom redu, funkcionalno rešenje: oni su istovremeno i šank i krevet, oznake dva osnovna prostora drame – kafića i sobe. Svojim kičerskim dizajnom sa raznobojnim lampicima oni označavaju i društveni i "metafizički" kosmos glavnih junaka – svet noćne zabave. Na trećem nivou, iz scenografije se iščitava i metaforičko značenje: vijugavi pultovi predstavljaju jasnu asocijaciju na morske talase, za kojima, kao za prostorom nedirnute sreće i čednosti, sanja najnovija u nizu izgubljenih beogradskih generacija.
Ivan Medenica
