Višegradska grupa >

Ubistva, autokratija i korupcija

U poslednje vreme ni građani zemalja Višegradske grupe (V4), koju čine Poljska, Češka, Mađarska i Slovačka, nisu imuni na proteste zbog različitih društvenih anomalija i političkih i ekonomskih problema

U Varšavi, ali i drugim većim gradovima u Poljskoj, sredinom januara okupile su se hiljade ljudi na protestima održanim pod sloganom "Stop mržnji", a nakon ubistva gradonačelnika Gdanjska Pavela Adamoviča. Masovni protesti potresli su Poljsku i prošle godine kada se javnost pobunila protiv vladine reforme pravosuđa, kojom se faktički uvela kontrola vladajuće partije Pravo i pravda nad sudovima. Zbog toga je Evropska unija otvoreno zapretila zvaničnoj Varšavi oštrim kaznama i sankcijama.

Inspirisani sličnim vidovima protesta u Srbiji, i poljski malinari su prošle godine prekinuli berbu malina kako bi naterali vladu i prerađivače da povećaju otkupne cene.

KORUPCIJA, UBISTVO NOVINARA: U novembru prošle godine nije mirovala ni Češka. Hiljade Čeha okupile su se u Pragu i još 20 gradova širom zemlje zahtevajući ostavku premijera i tajkuna Andreja Babiša. Zbog skandala u vezi sa zloupotrebom subvencija Evropske unije – ispostavilo se da je Babiš nezakonito koristio novac iz evropskih fondova za svoju porodičnu farmu – kao i zbog činjenice da se nije verodostojno odbranio od optužbi da je bio agent čehoslovačke komunističke tajne policije StB, građani su zahtevali da se premijer povuče sa funkcije.

Mada je reč o različitim povodima za građanske proteste, činjenica je da postoje određene zajedničke crte svih protesta u istočnoj Evropi. Među njima je i sve izraženiji osećaj većeg dela stanovništva da više nema nikakav uticaj na političke, ekonomske i društvene tokove; da vlasti klize u sve veći stepen populizma i autokratije; da nedostaju ideje i vizija kako da se unapredi društvo na opštu korist. Tu je i uverenje građana da političkim elitama – otuđenim od problema i života običnih ljudi – dominantno vladaju korupcija, klijentelizam i puka želja za moći.

ZA PRISTOJNU SLOVAČKU: Nakon prošlogodišnjeg brutalnog ubistva istraživačkog novinara Jana Kucijaka i njegove verenice, u Slovačkoj su održani najveći protesti još od vremena tzv. plišane revolucije 1989. godine i pada komunističkog režima u toj zemlji. Desetine hiljada Slovaka u Bratislavi, ali i u 47 gradova širom zemlje svakodnevno su se okupljali pod jedinstvenim sloganom protesta "Za pristojnu Slovačku".

Nakon pritiska javnosti, premijer Robert Fico bio je prinuđen da podnese ostavku. Organizatori skupova i prijatelji ubijenog novinara nisu dozvoljavali političarima da vode ove proteste, već su se demonstrantima obraćali novinari, učitelji, umetnici i aktivisti nevladinih organizacija.

 

POŠALJI KOMENTAR REDAKCIJI		ODŠTAMPAJ TEKST

---