Da Vinčijev kod

  >

Pop ikona Leonardo

Šta povezuje Dikaprija, Brusa Vilisa, Šerloka Holmsa, "kvinovce"…

Pop-kulturnih referenci na velikog Leonarda da Vinčija bilo je bezbroj i pre nego što je Den Braun napisao bestseler Da Vinčijev kod, a njegova slika Salvador mundi prodata na aukciji za 450 miliona dolara, postavši zvanično najskuplja na svetu. Evo nekih:

Leonardo Dikaprio je dobio ime po Da Vinčiju jer ga je njegova majka prvi put osetila kako se mrda u stomaku upravo dok je u muzeju Ufici u Firenci posmatrala jednu Leonardovu sliku. I nindža kornjača Leonardo iz čuvenih sinhronizovanih crtaća takođe je dobio ime po njemu jer je nindžin pacoliki učitelj Hamato Joši bio ljubitelj renesanse. Brus Vilis u filmu Hadson Hok ganja Da Vinčijev izum koji pada u pogrešne ruke. Šerlok Holms osujećuje pokušaj krivotvorenja Leonardove Mona Lize od strane profesora Morijartija. Net King Kol peva pesmu o njoj koja se potom pojavljuje kod Hičkoka u filmu Prozor u dvorište. Nedavno je emitovana igrana serija Da Vinčijevi demoni o fiktivnim doživljajima iz umetnikove mladosti, a još je aktuelan i kompjuterski animirani crtani film o Leonardovim avanturama iz detinjstva Leo D.:Mission Mona Lisa.

Ovaj italijanski slikar, kipar, graditelj, istraživač prirode, tehnički stručnjak i pronalazač rođen je u tri izjutra u Toskani 15. aprila 1452. u mestu Vinči kod Empolija kao vanbračni sin seljančice Katerine i uglednog firentinskog notara Ser Pjera da Vinčija, koji ga je priznao nakon njegove četrnaeste godine kada se porodica preselila u Firencu. Bio je levoruk i pisao s desna na levo (kao u ogledalu). Nakon neformalnog obrazovanja iz latinskog, matematike i geometrije, podučava se kod vodećeg lokalnog umetnika Andrea di Cione znanog kao Verokio, nakon čega u dvadesetoj postaje član svestranog bratstva Compagnia Di San Luca. Navodno je bio i talentovan muzičar koji je konstruisao sopstvenu liru u obliku konjske glave. Njegovo najstarije pouzdano datirano delo je crtež perom datiran na 5. avgust 1473. i predstavlja gorski pejsaž u pozadini utvrđenog grada. Nakon njega za manastir San Bartolomeo kod Firence slika Marijine blagovesti. U srednjim tridesetim počinje da radi u sopstvenom ateljeu. Zrela umetnikova faza započinje boravkom u Milanu između 1483. i 1499. godine. Iz ovog perioda datira Madona u pećini – prva velika slika koja svedoči o njegovom umeću kompozicije i maestralnom korišćenju sfumata, magličastog ublažavanja kontura.

Njegova čuvena Poslednja večera, u kojoj atipično za to vreme potencira individualnost okupljenih apostola, takođe potiče iz ovog perioda i predstavlja prvo klasično ostvarenje visoke renesanse. Ovom kompozicijom, koja postaje najreprodukovanija religiozna slika, bio je fasciniran i sam Gete te je detaljno pisao o njoj u spisima o umetnosti. Na milanskom dvoru Da Vinči je koncipirao brojne arhitektonske nacrte (katedrala, bazilika, urbanističkih planova). Kad su 1499. godine Francuzi zauzeli Milano, uništeni su mnogi Leonardovi spomenici poput spomenika Frančesku Sforciju, koji je napadačima poslužio kao meta. Nakon toga Leonardo se sklanja u Mantovu, potom 1500. odlazi u Veneciju gde izrađuje odbrambeni plan protiv Turaka. Zatim je deset meseci bio vrhovni nadzornik za građenje utvrđenja i vojni inženjer Čezara Bordžije, za koga je izradio i bogatu kartografsku dokumentaciju. Potom ga i Firenca, boreći se protiv Pize, angažuje kao stručnjaka.

Njegova najčuvenija slika Mona Liza nastaje između 1503. i 1505. Za ovaj portret Leonardo plastično oživljava do tad uvreženo ukočeni izraz lica, daje joj zagonetno vragolasti osmeh o kome će i "kvinovci" pevati u pesmi The Miracle: Super powers always fightin, Mona Lisa just keeps on smiling. Ta slika uzima se za prvu idealnu realizaciju monumentalnog, formalno i sadržajno harmoničnog. Svojom narednom slikom Leda postaje uzor italijanskim umetnicima za slikanje stojećeg ženskog akta. Nakon novih poseta i boravaka u Milanu i Firenci, tada šezdesetogodišnji Leonardo odlazi u Rim gde pri Vatikanu dobija svoju radionicu.

Da Vinči je najdosledniji uomo universale koji, u neutaživoj želji da zahvati sve što oko sebe vidi, crta olovkom i perom biljke od vlati trave do drveta, životinje, idealizovanu ljudsku lepotu i karikiranu ružnoću, anatomiju. Godine 1517. u Francuskoj mu suveren ustupa na korištenje dvorac Klu u neposrednoj blizini svog dvora. Od tog doba pa do smrti 2. maja 1519. godine Leonardo se prevashodno posvećuje naučnim studijama. Tako nastaju njegovi brojni nacrti za pozorišne naprave, ratne mašine, leteće strojeve, podmornice.

Po sopstvenoj želji, njegov kovčeg je ispratila kolona od 60 prosjaka, dok je svoj vinograd podelio u nasledstvo svom sluzi i svom omiljenom učeniku. Bio je vegetarijanac. Kupovao je ptice u kavezima i potom ih oslobađao. Nauci i umetnosti ukazao je na nove mogućnosti i otvorio širok put ka ovoj našoj budućnosti.

 

POŠALJI KOMENTAR REDAKCIJI		ODŠTAMPAJ TEKST

---