Vreme nauke >

Jedanaest

Zašto fudbalski tim ima baš jedanaest igrača? Razlozi su, po svemu sudeći, istorijski. Nema pouzdanih podataka o tome koliko se ljudi u timovima igralo šutiranja lopte tokom srednjovekovne predistorije ove igre, ali kad se ona početkom XIX veka po školama Engleske počela razvijati u moderni fudbal, toliki broj igrača je već postao uobičajen. Naime, isključivo muška odeljenja su brojala po deset đaka, razredi su igrali jedan protiv drugog, a u svakom timu je igrao i jedanaesti fudbaler – učitelj. Kako piše Erik Doning u studiji "Razvoj fudbala kao svetske igre", pravila fudbala su najpre jasno definisana na koledžu Iton, koji je bio u supraništvu sa Vestminsterom gde se igrao ragbi, varijanta sa držanjem lopte u ruci. Doning objašnjava kako se u 37 čuvenih pravila koja su itonovci usvojili 1847. ne spominje da timovi moraju brojati jedanaest igrača, upravo zato što je to bilo sasvim rasprostranjeno (i u fudbalu i u ragbiju). Ova su pravila nametala i da razmak između stativa mora biti 11 stopa, što najpopularniju igru na svetu dodatno vezuje za ovaj broj. U savremenom fudbalu ipak je najčuvenija mera rastojanje od gola to tačke sa koje se izvode penali, jedanaesterac, koja iznosi takođe 11, ali metara. Broj jedanaest je inače gotovo nacionalni broj Kanade – javorov list na zastavi ima 11 tačaka, na kanadskom dolaru se nalazi figura hendekagona, tela sa jedanaest strana, a sat na novčanicama je zaustavljen na 11 sati. Ovaj dvocifreni broj, inače atomski broj natrijuma, vezan je i za kraj Prvog svetskog rata, pošto je primirje zaraćenih sila stupilo na snagu 11. 11. 1918, tačno u 11 sati. Sa druge strane, u ne tako davnom terorističkom napadu Al Kaide i rušenju kula bliznakinja u Njujorku, upravo 11. septembra, učestvovao je i avion na liniji Boston – Los Anđeles, let broj 11. Ali ne može se govoriti da jedanaest donosi nesreću – svemirski brod Apolo 11 je prvi sleteo na Mesec, da ne govorimo kako je pozitivno doživljen u opštoj kulturi, u nazivima pesama ili pak filmskih hitova poput Oceans Eleven. Redovni ciklus Sunčevih pega ima period od jedanaest godina, što utiče na ponašanje zvezde i promene klime na Zemlji tokom ovih perioda. Teoretičari superstruna, sa svoje strane, veruju da Univerzum nema tri dimenzije kako nam se obično čini, niti četiri ili deset, već svih – jedanaest dimenzija. Jedanaest je prost broj, bez delilaca i sa raznovrsnim matematičkim osobinama, među koje ne spada to da je palnidromski, mada se može čitati sa obe strane jednako. To u krajnjoj liniji znatno olakšava računske operacije s njim – množenje se izvodi prostim prepisivanjem drugog činioca ispod prvog pomerenog za jedno cifarsko mesto i potonjim sabiranjem. Pojava jedanaestice u ozbiljnijim kartaškim igrama, poput pokera, obično predstavlja najjaču kartu, asa ili keca. Onog koga samo treba dočekati. U špilu karata ili rukavu.

 

POŠALJI KOMENTAR REDAKCIJI		ODŠTAMPAJ TEKST

---