Građevine:
Ledeni vrhovi čovekovih planina

Koje su najveće svetske tvorevine izgrađene čovekovom rukom?

U prvim danima januara useljena je najveća zgrada na svetu – Burdž kula u Dubaiju. Zgrada je visoka 828 metara i ima 160 spratova, što je daleko više od svih dosadašnjih rekorda (Tajpej 101 visok je 509 metara, a čikaška Vilis kula ima 108 spratova), i toliko visoko da je na vrhu temperatura vazduha niža za šest stepeni u odnosu na prizemlje. Burdž kula je svetski rekorder u još nekoliko "disciplina": lift (tačnije, 57 liftova) sa najdužom rutom i najbrži lift (64 km/h), najviša spoljna osmatračnica (na 124. spratu), najviši bazen na svetu (na 76. spratu)... Evo još nekoliko brojki: Od prizemlja do vrha zgrade ima 2909 stepenica. Samo za izgradnju vrha kule potrošeno je više od 4000 tona građevinskog čelika, a površina zgrade prekrivena je sa više od 26.000 komada staklenih panela u čijem je postavljanju učestvovalo više od 300 stručnjaka. U zgradi ima 900 stanova (navodno su rasprodati u roku od osam časova), a kancelarije se prostiru na 37 spratova, i one, za sada, zbog visoke cene, nisu rasprodate. U zgradi će, procenjuje se, živeti oko 25.000 ljudi, a prvi se useljavaju već u februaru. Procenjuje se da će po useljenju u svakom trenutku u zgradi boraviti oko 35.000 ljudi.

U zgradi se nalazi i Armani hotel (dizajnirao ga je Đorđo Armani) sa 160 apartmana i soba. Deo za rekreaciju prostire se na četiri sprata, park oko zgrade na 11 hektara, a u podzemnom parkingu ima 3000 parking mesta. Izgradnja Burdž kule, koja je počela u septembru 2004. godine, koštala je ukupno 1,5 milijardi dolara, i na njoj je u svakom trenutku radilo više hiljada radnika, uglavnom iz Pakistana i Indije, koji su, kako je štampa povremeno izveštavala, radili u veoma teškim uslovima za svega oko pet dolara dnevno. Kvadratni metar poslovnog prostora se prodaje za više od 40.000 dolara, dok je stambeni bio nekoliko hiljada dolara jeftiniji.

Ako bismo poredili površinu korisnog prostora, Boingova fabrika u Everetu, u američkoj državi Vašington, najveća je zgrada na svetu. Zapremine je 13,3 miliona metara kubnih, a zauzima površinu od 398.000 metara kvadratnih. No, najveće i najimpresivnije građevine vekovima su bili verski objekti. Najveća hrišćanska crkva sve do 1989. godine bila je bazilika Svetog Petra u Vatikanu, ali ju je po površini "pretekla" bazilika Majke Božje kraljice mira na Obali Slonovače. Zauzima površinu od 30.000 metara kvadratnih i visoka je 158 metara. Danas najviša crkva na svetu viša je za samo tri metra. Ona je izgrađena u nemačkom gradu Ulmu čije ime i nosi. Ova luteranska crkva čiji su temelji položeni 1377. godine, od prizemlja do vrha ima 768 stepenica koje su u nekim delovima toliko uske da čovek prosečne visine i širine jedva može da se njima penje.

No, još je mnogo građevina koje veličinom privlače pažnju: na primer, najduža pruga je Transsibirska železnica, koja se proteže čak 9259 km. Ona povezuje zapad i istok Rusije, Moskvu, Mongoliju i Kinu.

Najduži podzemni tunel nalazi se u Sjedinjenim Američkim Državama, no, kroz njega se ne kreću automobili, već voda kojom se snabdeva Njujork. Dugačak je 137 km, a s obzirom na to da je građen u toku Drugog svetskog rata, ta brojka deluje još impresivnije.

Na listi najvećih svetskih mostova retki su oni za koje bi običan posmatrač rekao da su "klasični". Na primer, zvanično najduži most je Bang Na Expressway, sagrađen 2000. godine. To je autoput sa šest traka, koji se nalazi u Bangkoku. Dugačak je 54 km, ali neki smatraju da on ne pripada ovoj listi najdužih mostova jer je jedan od kriterijuma da most bude, bar većim delom, iznad vode, što s njim nije slučaj. Najduži most koji ispunjava taj kriterijum je Lejk Pončartrejn kozvej, ali je to zapravo peščani nasip preko jezera Pončartrejn u Lujzijani, na kome su izgrađena dva paralelna široka autoputa. Most je dugačak 38 kilometara, a poduprt je sa 9500 betonskih cilindričnih stubova. Najveći prekookeanski most na svetu nalazi se u Kini, kao i uostalom većina sa liste najdužih mostova. Most Hangzhou bej koji povezuje Šangaj i Ningbo (putovanje između ova dva grada skratio je sa 400 na 280 km) dugačak je 36 kilometara. Na njegovu izgradnju, završenu u maju 2008, posle više od pet godina zidanja i godinu dana ispitivanja i testiranja, utrošeno je čak 1,7 milijardi dolara, nešto "malo" više nego za Burdž kulu.

M. Vidić

Sledeći red veličine – "Svemir"