83. dodela nagrade Američke filmske akademije >

Posvećeno onima koji mucaju

Film Kraljev govor reditelja Toma Hupera i scenariste Dejvida Sajdlera osvojio je najbitnije trofeje na 83. ceremoniji dodele Oskara Američke filmske akademije: za najbolji film, najbolju režiju, najbolju mušku ulogu i najbolji originalni scenario. Niskobudžetna istorijska drama Kraljev govor u maniru televizijske drame i uz ubedljivo tumačenje glavnog lika koji se gotovo dva sata muči da savlada mucanje, verovatno neće promeniti ničiji pogled na svet, ali će možda promeniti odnos sveta prema osobama sa govornom manom, pogotovo ako su državnici ili kraljevi

Percepcija filma Kraljev govor, najboljeg ovogodišnjeg filma prema mišljenju Američke filmske akademije, varira od "dosadan" i "televizijski" do "za matorce". Film je preozbiljan za mlade ljude koji ne vide ništa Oskara vredno u istorijskoj činjenici da je jedan prestolonaslednik, budući kralj Velike Britanije Džordž VI (u tumačenju Kolina Firta), bio nem pred svojim narodom u najtežim mogućim okolnostima – kralj Edvard VIII abdicirao je zbog ljubavi prema Amerikanki Volis Simpson, a Hitler divlja po Evropi. Film jeste pomalo urađen u maniru engleske TV drame, nema masovnih scena i sve se dešava u nekoliko prostorija: u sobi-učionici logopeda Lajonela Loga, par kadrova na dvoru, na ceremoniji krunisanja i u razgovoru sa predstavnicima Vlade. Društveno-istorijski kontekst filma je, pored ličnog govornog problema vladara, možda još značajniji zbog hrabrosti reditelja da prikaže monarhiju kakva je zaista tada bila: dok Evropom hara bauk nacizma i Hitlerove namere postaju svima jasne, Volis Simpson je glavna tema na dvoru, a kralj Edvard III je očajan što u vinskom podrumu ne može da pronađe omiljeno vino svoje drage. Drugi kvalitet filma je britanska nota humora i uzdržanosti koja se provlači kroz ceo film, naročito u scenama sa neformalnim logopedom, koga tumači sjajni Džefri Raš. Odnos logopeda i kralja nije patetičan i "zašećeren", mada ličan i na trenutke osetljiv do tačke ganutljivosti: da bi savladao govornu manu, kralj mora da se "otvori" i ispriča neugodne detalje kako su ga zlostavljali u detinjstvu (ispravljali su mu noge, terali ga da piše desnom umesto levom rukom itd.) i to pred logopedom, za koga se kasnije ispostavlja da je poluprevarant, doduše pošten i sa dobrim namerama, ali nedostojan lečenja jednog kralja.

MUCAVCI KOMEDIJAŠI: Da li je u stvarnom životu logoped oslovljavao kralja Džordža VI sa "Berti" nije mnogo bitno, kao ni to da li je kralj zaista morao da izgovara strašne psovke da bi savladao mucanje (zbog čega se za "moralno" američko tržište sprema cenzurisana varijanta). Kolin Firt tumači lik perfektno, briljantno portretišući frustraciju i strah kralja od javnog obraćanja naciji i nemoći da bude "glas naroda". Osim toga, film je promenio percepciju filmske javnosti prema "mucavcima". Bilo da je reč o televiziji ili o filmu, ljudi sa govornom manom obično su prikazivani na stereotipno smešan način (Ken u filmu Riba zvana Vanda i drugi primeri). Iz nekog razloga, mucanje na filmskom platnu uvek je smešno. Ključna tema filma Kraljev govor je borba čoveka sa samim sobom, a činjenica da je glavni lik kraljevskog porekla u ovom kontekstu je nebitna.

Autor scenarija Dejvid Sejdler osvojio je nagradu kao scenarista i kao – mucavac. Oskara je posvetio "svim mucavcima ovog sveta". Inspiraciju za originalni scenario dobio je kada je čuo radijsko obraćanje kralja Džordža tokom rata. Kralj je postao njegov heroj, da bi kasnije upoznao sina kraljevog logopeda koji ga je zainteresovao za priču, rekavši da najpre mora da proveri sa kraljicom majkom da li je u redu da se snimi film. Film je počeo da se snima posle njene smrti (to je bio uslov) 2002. godine, i nije išlo lako – niko nije hteo da snima film o kralju sa govornom manom. "Mucanje ne znači samo poteškoće prilikom naručivanja pice u restoranu. Razgovor sa drugima potiče iz srca i duše, a kad neko ima govornu manu teško je reći ko smo, šta smo, šta želimo i čemu se nadamo", kaže jedan običan Englez sa govornom manom.

Za ulogu kralja Džordža VI Kolin Firt je već osvojio Zlatni globus i nagrade Britanske filmske akademije i Udruženja američkih glumaca. Ovo je njegov prvi Oskar, ali druga nominacija. Kolin Firt poznat je po ulogama tipičnih, uštirkanih Engleza – bio je Darsi u seriji Gordost i predrasuda, tumačio je smrtno dosadnog tipa u filmu Dnevnik Bridžet Džouns i u filmu U stvari ljubav. Na ovogodišnjem nadmetanju za najbolju mušku ulogu, Firt je zapravo imao samo jednog ozbiljnog rivala, Džefa Bridžisa, za ulogu maršala u filmu braće Koen. Ova dvojica glumaca su i prošle godine bili glavni konkurenti, Firt za ulogu homoseksualca koji se priprema za samoubistvo u filmu Single Man, a Bridžis za ulogu kantri muzičara u Crazy Heart. Iako nema ozbiljnih kritičarskih sporenja Firtovog glumačkog umeća, filmski blogeri sa one strane Atlantika komentarišu da je Američka filmska akademija ove godine "ispravila" nepravdu počinjenu prošle godine Firtu ujedno načinivši novu "nepravdu" prema Bridžisu, koji je ulogom pijanog maršala u filmu Čovek zvani hrabrost bacio rukavicu u lice svim filmskim antiherojima, od Doka Holideja, Džeka Sparoua pa čak i njegovog Velikog Lebovskog.

Za razliku od britanske, američka javnost nije u toj meri fascinirana filmom. Holivud je postavio standard – efekti, masovne scene, veliki budžet, a Kraljev govor nema ništa od toga. Američki blogeri i kritičari navijali su za film Majka Lija Još jedna godina ili za Društvenu mrežu Dejvida Finčera, zamerajući reditelju Tomu Huperu na "tehničkom nivuo realizacije na nivou skupe televizijske drame". Dosadašnja karijera reditelja Hupera pretežno je bila vezana za televiziju, što se, prema mišljenju Amerikanaca, vidi na platnu. Film Kraljev govor je uslovno rečeno niskobudžetni, ali ne u poređenju sa američkim filmovima s kojima je bio u konkurenciji za Oskara – budžet filma, prema pisanju, iznosio je oko 15 miliona dolara, dok su budžeti filmova Crni labud i Borac iznosili 13, odnosno 23 miliona dolara. Sva tri filma su već uveliko udesetostručila uloženi novac.

 

POŠALJI KOMENTAR REDAKCIJI		ODŠTAMPAJ TEKST

---