Srpsko narodno pozorište:
Status i ugled

Osnovano 1861. godine, Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu najstarija je profesionalna teatarska institucija u Srbiji koja kontinuirano radi od svog osnivanja

Stožerna teatarska institucija Pokrajine je Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu, jedino vojvođansko pozorište sa dramskim, operskim i baletskim ansamblom. Srpsko narodno pozorište je inicijator osnivanja drugih kulturnih institucija u Vojvodini: "Sterijinog pozorja", Akademije umetnosti i Pozorišnog muzeja Vojvodine

Prvi upravnik Srpskog narodnog pozorišta bio je Jovan Đorđević. Glumci Srpskog narodnog pozorišta su velika imena našeg glumišta: Dimitrije Ružić, Laza Telečki, Miša Dimitrijević, Ilija Stanojević, Dimitrije Spasić, Milka Grgurova, Draginja Ružić, Draga Spasić, a pre svih – Pera Dobrinović.

U sadašnjoj zgradi, na Pozorišnom trgu, SNP se nalazi od 1981. godine. Na površini od 24.000 m2, ima tri scene: "Jovan Đorđević", "Pera Dobrinović" i Kamernu scenu, i radionice za izradu teškog dekora. Trenutno, na tri scene, SNP ima na repertoaru 31 dramsku, 15 operskih i 11 baletskih predstava.

Od ovog aprila Srpsko narodno pozorište i zvanično ima status institucije kulture od nacionalnog značaja, mada je SNP uvek funkcionisalo kao institucija od nacionalnog značaja s obzirom da je ono najstarija profesionalna teatarska institucija koja kontinuirano radi od osnivanja 1861, kaže za "Vreme" Aleksandar Milosavljević, upravnik ove kuće. Takav ugled određuje repertoarsku koncepciju: "Pošto imamo tri umetničke jedinice i subvencije osnivača, jasno je da SNP ne sme biti prepušteno pogubnoj komercijalizaciji. Naravno da treba da ostvarujemo što veću zaradu od prodaje ulaznica, ali ne po cenu proizvodnje jeftine zabave. Predstave SNP-a moraju da budu umetnički relevantne, ali i da komuniciraju s publikom. Zato svaka umetnička jedinica SNP-a neguje i repertoarski tok koji uvažava potrebu umetnika da istražuju. Otuda Nahod Simeon, Brod za lutke, Nasrtaji na njen život, Galeb, opera Mileva i predstave Foruma za novi ples Baleta SNP-a. Zanimljivo je da su, iako ‘eksperimentalne’, gotovo sve pomenute predstave hitovi, mada su to i Sluga dvaju gospodara, Seobe, Je li bilo kneževe večere, Greta–stranica 89, UJEŽ, Zdrav(o) život(e), Kome verujete?, Godo na usijanom limenom krovu, Džandrljiv muž, zatim baleti Krcko Oraščić, Žizela, Uspavana lepotica, Labudovo jezero, Don Kihot, i opere Seviljski berberin, Rigoleto, Nabuko, Pozorišne zgode i nezgode, Don Đovani. Odnedavno to je i dramska predstava Bogojavljenska noć u režiji Egona Savina, a uveren sam da ta sudbina čeka i naše naredne predstave: Gospođu ministarku koju režira Radoslav Milenković, operu Simon Bokanegra pod dirigentskom palicom Aleksandra Kojića i u režiji Katerine Panti Liberoviči, te balet Romeo i Julija u koreografiji Konstantina Kostjukova. Ovakvim repertoarom, otvarajući prostor savremenom senzibilitetu, čuvamo formiranu i privlačimo novu publiku, a to činimo i akcijama kakva je Otvorena vrata Pozorišta, kojom upoznajemo mlade s onim što se dešava iza kulisa."

SNP je član Evropske teatarske konvencije, što mu je omogućilo otvaranje i saradnju sa inostranim pozorišnim kućama. "Pozorište koje se zatvori u vlastite okvire, koje prikazuje predstave samo svojoj publici i oslanja se isključivo na vlastite umetnike, doživljava sudbinu zamandaljene prostorije u koju ne ulazi čist vazduh, sveže ideje", kaže Aleksandar Milosavljević. "U ETC-u smo učestvovali u različitim projektima – od razmene predstava, dramaturga i drama, do organizovanja festivala ‘Orient Ekspres’, koji je povezao Tursku, Rumuniju, Srbiju, Hrvatsku i Nemačku. S teatrima iz Francuske, Mađarske i Češke osnovali smo i Asocijaciju Kvartet, realizovali projekat koji je dobio maksimalnu subvenciju Evropske komisije, organizovali međunarodni festival i napravili predstavu Hotel Evropa, prikazanu i na Bitefu. Potpisali smo protokole o saradnji s Teatrom opere i baleta iz Krasnojarska, Operom iz Astane, i Hrvatskim narodnim kazalištem "Ivan pl. Zajc" iz Rijeke. Uveliko razmenjujemo dirigente i operske soliste, uskoro ćemo i baletske soliste, kao i dekore za operske i baletske predstave, a planiramo i rad na dramskoj koprodukciji s Riječanima.

Rezultat međunarodne saradnje su i Odisej Gorana Stefanovskog u režiji Ace Popovskog i Šekspir u Kremlju Ive Štivičića u režiji Lenke Udovički, ali i opera Poslednji ljetni cvijet Zorana Juranića, nastala u koprodukciji sa Zagrebačkim muzičkim bijenalom."

Kako dalje s obzirom na najavljenu veću ekonomsku krizu iduće godine? "Naučili smo da se ne plašimo krize, da se snalazimo i u postojećim okolnostima pravimo kvalitetne predstave. Da je lako – nije. No, briga osnivača, Vlade AP Vojvodine, manifestovana i temeljnom rekonstrukcijom zgrade, istina prve nakon 30 godina od useljenja, obnova scenske tehnike najavljene za iduću godinu, te najnoviji uspesi SNP-a na domaćoj i međunarodnoj sceni, festivalske nagrade i prestižna gostovanja, kazuju da će SNP očuvati status i ugled."

Sonja Ćirić