VREME 1583, 6. maj 2021. / VREME
Crna Gora – Tema broja – »Kumovi« i klanovi:
Hapšenje »Kavačana« i pretnje smrću
Od toga koliko je kriminal proteklih decenija penetrirao u sistem, svakako će zavisiti dalji rezultati u istragama i uspešnost u dokazivanju optužnica. Potpunu predstavu o dubini dohvata "crnogorske hobotnice" čini se da malo ko za sada ima. Naravno, osim onih koji su kontrolisali njene pipke
Nakon objavljivanja informacije crnogorskog MUP-a da je na meti kavačkog klana potpredsednik Vlade Crne Gore i koordinator službi bezbednosti, Dritan Abazović je rekao da je spreman da plati bilo koju cijenu kako bi se izborio sa organizovanim kriminalom i dodao da nigde na svetu nema organizovanog kriminala bez političke podrške, aludirajući tako na podršku koju je ovakav milje imao pod režimom Mila Đukanovića. "Ako je kriminal organizovan, on ima svoje pipke svuda u sistemu… sada se promijenila politička volja i zato sam ja vrlo spokojan, mislim da će Crna Gora uspeti da se izbori sa organizovanim kriminalom," dodao je on. Abazović je tom prilikom posebno istakao važnost podrške međunarodnih partnera.
U istom danu je i šefica Nacionalnog savjeta za borbu protiv korupcije na visokom nivou Vanja Ćalović Marković, komentarišući pretnje kavačkog kriminalnog klana Abazoviću, naglasila da postoje veze između organizovanih kriminalnih grupa i djelova sistema – izvršne vlasti, tužilaštva, policije, sudstva. "Potpuno je normalno i potpuno očekivano da taj organizovani kriminal pokušava da ponovo zavlada ovom državom i vrati sve te poluge moći pod svoju kontrolu", rekla je ona. Tvrdeći da organizovane kriminalne grupe u Crnoj Gori do danas nisu odgovarale zbog odsustva političke volje, Vanja Ćalović Marković je dodala kako je razlog za to i činjenica što su se "u tužilaštvu i u sudstvu, čak i kada bi procesuirali te slučajeve, tražili načini da ti ljudi suštinski ostanu na slobodi". Ona je dodala da je očigledno da su Kavčani "vrlo nervozni zato što im poluge moći koje su do sada kontrolisali zahvaljući licima na njihovom platnom spisku ili spregama sa bivšom vlašću, danas izmiču iz ruku".
S druge strane, glavni specijalni tužilac Milivoje Katnić je na konfereniciji za novinare optužio potpredsednika Vlade Dritana Abazovića da je izjavom za sudiju Miroslava Bašovića napravio štetu i da je došlo do ozbiljnog poremećaja. On je kazao da je Abazović prekršio Zakon, da nije rekao da je počinio krivično djelo, ali i da je "Bašović prekršio Zakon, odnosno nije dobro utvrdio činjenice". Katnić se više puta tokom konferencije osvrtao na Abazovića ističući da je potpredsednik Vlade ucenjen, da nema nikakve veze sa hapšenjem pripadnika kavačkog klana i da "ako ga neko pita, neće znati da kaže imena trojice procesuiranih".
ZATVARANJE, PUŠTANJE, ZATVARANJE
Da podsetimo, u Kotoru su 24. aprila uhapšeni navodni vođa kavačkog kriminalnog klana Slobodan Kašćelan, njegov tjelohranitelj Vladimir Vučković i Kotoranin Zoran Kažić. Hapšenje je usledilo nakon što je Veće podgoričkog Višeg suda preinačilo odluku sudije Bašovića i prihvatilo predlog Specijalnog državnog tužilaštva (SDT) da navodne članove kavačkog klana pošalje u pritvor. U akciji Sektora za borbu protiv kriminala i Specijalnog državnog tužilaštva, prvobitno su uhapšeni Kašćelan (58), njegov tjelohranitelj Vladimir Vučković (46), Kotorani Miloš Radonjić (35), Krsto Maroš (43) i Zoran Kažić (46), kao i Podgoričanin Darko Prelević (31), nastanjen u Pljevljima.
Oni su osumnjičeni da su, kao deo kriminalne grupu koju su navodno formirali Kotorani Slobodan Kašćelan, Radoje Zvicer (39), Nikšićanin Radoje Živković (35) zvani Žuti i Podgoričanin Milan Vujotić (39), krivi za ubistvo Podgoričanina i još jedan pokušaj ubistva. Zbog stvaranja kriminalne organizacije, ubistva u saučesništvu i pokušaja ubistva, policija je podnijela krivične prijave i protiv navodnih članova tog klana koji su u bjekstvu – Zvicera, Živkovića, Vujotića, Srđe Juriševića (39), koji je takođe Kašćelanov tjelohranitelj, Kotorana Dragana Kneževića (40) i Milana Kneževića (39), Podgoričanina Aleksandra Dragićevića (35) i Zdravka Perunovića (45) iz Nikšića, koji je od ranije u spuškom zatvoru. Za odbeglima su raspisane nacionalne poternice, a po rečima pomoćnika direktora Uprave policije i rukovodioca Sektora za borbu protiv kriminala (SBPK) Dejana Kneževića, uskoro će biti raspisana i međunarodna poternica.
Inače, hapšenja su usledila nakon novog usijanja u ratu dva kotorska kriminalna klana – kavačkog i škaljarskog, ali i nakon što je, prema tvrdnjama podgoričkih medija koji se pozivaju na izvore bliske istrazi, SBPK dobio detaljne informacije od kriminalističke policije Holandije o planiranju likvidacije Podgoričanina Milića Minje Šakovića. Ubistvo su, kako se sumnja, naručili i finansirali navodni vođa kavačkog klana Radoje Zvicer i njegov blizak saradnik Milan Vujotić. U akciju razotkrivanja pokušaja ovog ubistva bile su uključene i službe bezbednosti Belgije, te nacionalna kriminalistička policija Velike Britanije.
Crnogorski inspektori su nesumnjivo utvrdili da iza pokušaja likvidacije Šakovića stoji više osoba, a kao članove su uhapsili srpske državljane Jovana Trkulju (35) iz Obrenovca, Nikolu Mirića (35) iz Beograda i državljane Crne Gore Aleksandra Veljovića (30), Jovana Miranovića (41) i Sašu Stanišića.
|
"ŠKALJARCI", "KAVAČI" I PARTNERI U SRBIJI
Inače, u sukobu ova dva kriminalna klana od 2015. godine do danas ubijena je najmanje 41 osoba. Ovaj podatak se navodi u analizi koju su novinari KRIK-a/OCCRP-a uradili na osnovu zvaničnih dokumenata i informacija prikupljenih iz raznih izvora. Ubistva se nisu događala samo na teritoriji Crne Gore i Srbije, već i u Španiji, Nemačkoj, Austriji, Holandiji i Grčkoj, a pretpostavlja se da je broj ubijenih veći.
Ova dva klana su nastala cepanjem takozvanog škaljarskog klana, koji je nastao posle razbijanja kriminalne organizacije Darka Šarića, za koju je BIA tvrdila da je svojevremeno bila jedna od najjačih kriminalnih organizacija u regionu sa više od sto pripadnika, a posredstvom operativnih ćelija u više zemalja Evrope i Latinske Amerike delovala je na globalnom nivou. Šarićev kartel je razbijen 2009. godine u međunarodnoj policijskoj akciji "Balkanski ratnik", a i sam Šarić se na kraju našao u zatvoru u Srbiji, gde mu se i dalje sudi.
Širenje uticaja škaljarskog klana pratile su velike unutrašnje tenzije, koje su kulminirale događajem u Valensiji 2014. godine. Ljudi iz vrha škaljarskog klana su tada u skladištu pronašli 200 kilograma kokaina, za koji se ispostavilo da su ih bez njihovog znanja doneli njihovi saradnici. Vođe "škaljaraca" su oduzele kokain, čija prodajna vrednost premašuje cifru od šest miliona eura, a rezultat je bio cepanje kriminalne grupe, nastanak kavačkog klana, sa Slobodanom Kašćelanom i Radojem Zvicerom na čelu, i najava najdužeg i najkrvavijeg sukoba u podzemlju na balkanskim prostorima. Rat klanova počeo je 2015. godine ubistvom Gorana Radomana, čoveka iz samog vrha škaljarskog klana.
Oba klana su nezavisno nastavila posao sa švercom i preprodajom droge šireći uticaj i na Srbiju, u kojoj su prirodno tražili saveznike. Najvažniji partner kojeg su "škaljarci" našli je grupa Filipa Koraća, koji je vođstvo nad ovom grupom nasledio od Luke Bojovića nakon njegovog hapšenja u Španiji. Kavčani su pronašli saveznike u huliganskoj grupi "Janjičari", koju je vodio Aleksandar Stanković zvani Sale Mutavi sve dok nije ubijen u oktobru 2016. godine. Stankovića je potom nasledio Veljko Belivuk, koji je grupi promenio ime u "Principi".
|
SA OBE STRANE GRANICE
Crnogorska policija je krajem januara sprečila likvidaciju Belivuka i njegovog saradnika Marka Miljkovića, koji su u to vreme bili u poseti Radoju Zviceru (38), jednom od navodnih vođa kavačkog klana, koji se posle dužeg vremena našao u Crnoj Gori nakon što je preživeo napad u Ukrajini, gde je živeo poslednjih godina. Specijalni državni tužilac Crne Gore Saša Čađenović je na konferenciju za novinare neposredno nakon ovog događaja kazao da je kriminalna organizacija za ubistvo Velje Nevolje u Tivtu trebalo da dobije između 700.000 i 1,3 miliona evra. Tom prilikom je rečeno i da je likvidaciju Belivuka naručio vrh škaljarskog klana, ali da je organizacija pripala Janku Vukadinoviću, koji se trenutno nalazi u zatvoru u Spužu zbog šverca droge i učešća u dvostrukom ubistvu u centru Podgorice.
Zbog pripremanja te likvidacije uhapšeni su Radovan Stanišić i Milo Jovanović, a sa njima je priveden i Goran Marković, koji je saslušan i pušten. Specijalno državno tužilaštvo i službenici Sektora za borbu protiv organizovanog kriminala sprečili su, kako su prenele podgoričke "Vijesti", i ubistvo jednog od navodnih vođa kavačkog kriminalnog klana Slobodana Kašćelana. Njega su pokušali da ubiju pripadnici iste kriminalne organizacije koja je ranije tog istog dana trebalo da, kako sumnjaju policija i tužilaštvo, ubije Belivuka i Miljkovića u Tivtu. Inače, specijalni tužilac Čađenović saopštio je kako je realizacija kriminalnog plana "prekinuta u trenucima izvršenja krivičnog dela".
Paralelno sa ovim događajima, crnogorska policija je uhapsila i Lazara Ilića, kog srpska policija traži zbog sumnje da je u Beogradu ubio Aleksandra Šarca. Sa njim je uhapšen i Strahinja Savić, a crnogorska policija sumnja da su pripremali likvidaciju Marka Ljubiše Kana u Budvi.
Prema izjavi specijalne tužiteljke Sanje Jovićević, Specijalno državno tužilaštvo Crne Gore je 2016. godine pokrenulo izviđaj protiv organizovane kriminalne grupe – takozvanih kavčana, i ta istraga još traje. Inače, prema njenim tvrdnjama, samo tokom prošle godine SDT je podiglo optužnicu protiv 64 osobe zbog krivičnih dela koja se kreću od stvaranja kriminalnih grupa, nedozvoljenog držanja oružja i eksplozivnih materija, izazivanja opšte opasnosti do zelenašenja, ubistava u pokušaju i teških ubistava. Odgovarajući na pitanje novinara, Jovićevićeva je navela da je pod istragom više desetina lica u slučajevima za koje još uvek nisu podignute optužnice.
Iako je hapšenje jednog od vođa kavačkog klana izuzetno važan događaj u obračunu sa organizovanim kriminalom u Crnoj Gori, možda je još značajnija činjenica da iz vrha države dolaze priznanja o postojanju sprega podzemlja sa policijskim i političkim strukturama u zemlji. Od toga koliko je kriminal proteklih decenija penetrirao u sistem, svakako će zavisiti dalji rezultati u istragama i uspešnost u dokazivanju optužnica. Potpunu predstavu o dubini dohvata "crnogorske hobotnice" čini se da malo ko za sada ima. Naravno, osim onih koji su kontrolisali njene pipke.
Voislav Bulatović