:
Nacionalni parkovi u Srbiji

Nacionalni park "Đerdap"

Nacionalni park "Đerdap" formiran je 1974. godine i prostire se na oko 63.600 hektara. Obuhvata tok Dunava u dužini od 100 km – od Golupca do Karataša kod Kladova, kao i šumoviti priobalni pojas širine od dva do osam kilometara.

Najpoznatiji deo ovog parka je Đerdapska klisura, najveća klisura u Evropi. Nastala je erozivnim procesima Dunava, a oblikuju je četiri klisure i kanjona – Golubačka klisura, Gospođin vir, Veliki i Mali kazan i Sipska klisura. U klisuri Veliki kazan, gde se Dunav probija između strmih stena koje ponegde dostižu i visinu od nekoliko stotina metara iznad reke, reka dostiže najveću dubinu u svom toku, koja iznosi 90 metara. To je jedna od najvećih rečnih dubina na svetu.

Danas područje ovog Nacionalnog parka naseljava više od 1100 biljnih vrsta, što predstavlja skoro trećinu vrsta koje se mogu naći u Srbiji. "Đerdap" predstavlja pravu botaničku baštu pod vedrim nebom, u kojoj preko godine boravi oko 150 vrsta ptica. Skoro dve trećine parka zauzimaju veliki šumski kompleksi, u kojima se krije bogata fauna sisara, od kojih su najatraktivniji medved, vidra, ris, divlja mačka, divokoza, vuk, šakal…

Ono po čemu se "Đerdap" izdvaja od drugih nacionalnih parkova u našoj zemlji jeste bogato spomeničko nasleđe. Prvenstveno, tu se nalaze arheološko nalazište Lepenski Vir, zatim Trajanova tabla i spomenik kulture srednjovekovna tvrđava Golubac.

Nacionalni park "Šar-planina"

Na tromeđi između Srbije, Makedonije i Albanije, nalazi se Šar-planina. Nacionalni park koji nosi isti naziv, ustanovljen je 1992. godine i obuhvata severne i severozapadne delove planine. Privremene granice parka obuhvataju površinu od 39.000 hektara, dok je predviđeno da će trajne granice iznositi i 97.000 hektara. Pretpostavlja se da je planina dobila ime zbog atraktivnog, dinamičnog i šarenolikog pejzaža. Posebnu zanimljivost za posetioce predstavljaju glacijalna jezera, poznata kao "gorske oči", kojih ima oko 70. Zbog te činjenice, ali i zbog mnogih rečica poput Prizrenske Bistrice i Plavske reke, ona se ubraja u vodom najbogatije planine na Balkanskom poluostrvu. Upravo je to razlog što je baš na Šar-planini utvrđen hidrografski čvor Balkanskog poluostrva, odakle vode otiču u tri sliva: Jadranski, Crnomorski i Egejski.

Planina Šara obiluje i spomeničkim nasleđem u koje spadaju brojne srednjovekovne crkve i manastiri, poput crkve Svete Bogorodice iz 13. veka, crkve Svete Petke iz 14. veka i drugih.

Nacionalni park "Tara"

Planina Tara prostire se na krajnjem zapadu Srbije. Veliki deo ove planine obuhvaćen je granicama Nacionalnog parka osnovanog 1981. godine, čija površina zauzima 19.175 hektara. Reljef karakterišu rečne doline, klisure i kanjoni, pećine, ponori i jame. Površina Tare predstavlja tipično šumsko područje sastavljeno od šuma bukve, jele i smrče, koje zauzimaju 85 odsto ukupne šumske površine. Zahvaljujući očuvanosti šumskih ekosistema, NP "Tara" spada u najbogatija i najznačajnija šumska područja Evrope. Prašumska vegetacija zauzima više od 60 odsto ukupne teritorije nacionalnog parka i predstavlja njegovu glavnu vrednost.

Od ukupno 1100 biljnih vrsta koje uspevaju na Tari, 32 su retke i 13 vrsta je endemično, a mnoge od njih imaju status međunarodno značajnih.

Šume na Tari imaju i veliki naučni značaj, s obzirom da ih čine brojne reliktne vrste poput tise, zelenike, javora, crnog graba i drugih. Najveći značaj ima posebna endemična vrsta, Pančićeva omorika, koja danas egzistira na malom području oko srednjeg i donjeg toka Drine.

Nacionalni park "Fruška gora"

Nacionalni park "Fruška gora" je prvi nacionalni park u Srbiji, proglašen 1960. godine. Prostire se na 25.525 hektara i obuhvata površinu jedine vojvođanske planine. Njen najviši vrh je Crveni čot, koji se nalazi na 532 metra nadmorske visine. Iako spada u niske planine, bogatstvom biljnih vrsta, kojih ima preko 1500, parira mnogo većim i višim planinama u Srbiji.

Fruška gora pripada kulturnoj baštini Srbije zbog pravoslavnih srednjovekovnih manastira izgrađenih u periodu od 15. do 18. veka. Nekad je na ovom prostoru bilo 35 manastira, ali do danas je sačuvano njih 16. Zbog svoje kulturne i istorijske vrednosti, nalaze se pod zaštitom UNESCO-a.

Nacionalni park "Kopaonik"

Kopaonik je najpoznatije skijalište u Srbiji i planina sa 200 sunčanih dana u godini. Nacionalni park "Kopaonik" proglašen je 1981. godine, kako bi se zaštitile lepote ove planine. Zauzima površinu od 11.809 hektara. Prostire se po najvišim i najočuvanijim delovima planine, koja se nalazi u središnjem delu južne Srbije. Park obuhvata centralni šumoviti deo kopaoničkog masiva gde dominira Pančićev vrh sa 2017 metara nadmorske visine, koji je ujedno i najviši vrh ove planine.

Kopaonik odlikuje visoki stepen biološkog i predeonog diverziteta. Na ovom masivu pronađeno je preko 1600 vrsta biljaka, a pogodni uslovi omogućili su bogatstvo životinjskog sveta. Bogata fauna sačinjena je od većeg broja vodozemaca i gmizavaca, a prisutno je čak 170 vrsta ptica i 39 vrsta sisara.